Budowla

Bazylika Notre-Dame w Montrealu (fr. Basilique Notre-Dame de Montréal) – kościół rzymskokatolicki, położony w Montrealu w dzielnicy Ville-Marie. Jest najstarszym kościołem Kanady wzniesionym w stylu neogotyckim.

24 lutego 1989 roku wpisany na listę National Historic Sites of Canada jako narodowy pomnik historyczny.

Należący do bazyliki cmentarz Notre-Dame-des-Neiges, położony na wzgórzu Mont Royal, jest największym cmentarzem Kanady i trzecim pod względem wielkości w Ameryce Północnej.

Architektura

Stylistycznie wnętrze dzisiejszego kościoła bardzo różni się od pierwotnego. Ściana zamykająca budynek była płaska i oświetlona przez duże okno, na wzór gotyckich kościołów Anglii. Na ścianie tej zawieszono sześć malowideł zabranych ze starego kościoła, z którego, ze względów ekonomicznych, przeniesiono również ołtarz główny. Ołtarz ten stoi obecnie przy zachodniej ścianie bocznej kaplicy dedykowanej św. Marii Małgorzacie d’Youville. Kolumny nawy zostały pomalowane na podobieństwo żyłkowanego marmuru. Dzieło to wykonał włoski artysta z Nowego Jorku, Angelo Pienovi.

Dekoracje kościoła wykonali w latach 1870–1900 proboszcz Victor Rousselot i architekt Victor Bourgeau. Podróżując po Francji Rousselot był pod głębokim wrażeniem stylu i symboliki paryskiej kaplicy Sainte-Chapelle, zaproponował więc ją Victorowi Bourgeau jako źródło inspiracji, co znalazło wyraz zwłaszcza w niebieskich i złotych kolorach, pozłacanych liściach na sklepieniu oraz w wyglądzie kolumn. Dekoracje wykonano wyłącznie z polichromowanego drewna.

W fasadzie kościoła umieszczono figury patronów: Montrealu (Najświętsza Maryja Panna), Quebecu (św. Jan Chrzciciel) i Kanady (św. Józef)[1].

Ołtarz główny
Dekoracyjny motyw świątyni wymyślił proboszcz Rousselot. Założeniem motywu było zilustrowanie rzeczywistego sensu i znaczenia mszy i sakramentu Eucharystii. Kompozycyjnie ołtarz dzieli się na kilka części. W jego centrum umieszczono scenę Ukrzyżowania, w której Chrystus jest przedstawiony jako umierający na krzyżu, po obu jego stronach stoją Maryja i św. Jan, a u stóp klęczy Maria Magdalena.
Wokół Ukrzyżowania rozmieszczone są cztery sceny ze Starego Testamentu zapowiadające ofiarę na krzyżu i mszę. W prawym dolnym rogu znajduje się scena ofiarowania Izaaka przez jego ojca, Abrahama. Na dole po lewej stronie, przedstawiona jest ofiara chleba i wina złożona przez Melchizedeka. W lewym górnym rogu widnieje Mojżesz przedstawiony w chwili ustanowienia przykazań dotyczących rytualnych ofiar ze zwierząt na ołtarzu. Składa on urnę pełną manny do Arki Przymierza. W prawym górnym rogu arcykapłan Aaron poświęca, zgodnie z tradycją, baranka. Poniżej Ukrzyżowania znajduje siej tabernakulum, flankowane przez drewniane płaskorzeźby przedstawiające aniołów i świętych podczas adoracji, na podstawie wizji opisanej w rozdziale 7. Apokalipsy.
Pod ołtarzem umieszczona została scena Ostatniej Wieczerzy, rzeźby wykonanej z drewna na podstawie słynnego fresku Leonarda da Vinci i przedstawiającej ustanowienie przez Chrystusa Eucharystii w przeddzień jego męczeńskiej śmierci.
W górnej części ołtarza, nad Ukrzyżowaniem, znajduje się scena Koronacji Najświętszej Maryi Panny przez Chrystusa-Mesjasza, który zwyciężył śmierć przez swoje zmartwychwstanie.

Ciekawostki

11 września 1984 roku, w bazylice Notre-Dame papież Jan Paweł II odprawiał mszę dla dzieci, a 18 grudnia 1994 roku, słynna piosenkarka Céline Dion wzięła ślub ze swoim nieżyjącym już mężem René Angélil.

Popularne stało się stwierdzenie, że nie zwiedziło się tak naprawdę Montrealu, jeśli nie weszło się do bazyliki Notre-Dame, dlatego też świątynia jest niemalże obowiązkowym punktem każdej wycieczki turystycznej.

Cały sufit budowli wypełniony jest krzyżykami, co nadaje mu niepowtarzalny charakter.
Zwiedzenie bazyliki zajmuje 30-90 minut.